Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad de voorbije jaren en even zag het ernaar uit dat een finale tekst niet meer voor 2019 zou zijn, maar enigszins bij verrassing is op 28 februari toch uiteindelijk het wetsontwerp betreffende het nieuwe vennootschapsrecht en verenigingsrecht goedgekeurd.
De nieuwe wet hervormt het bestaande vennootschapsrecht op de meest ingrijpende wijze sinds Napoleon ons het Burgerlijk Wetboek schonk begin 19de eeuw. Meer flexibiliteit en meer concurrentievermogen zijn de uitgangspunten, die moeten leiden tot méér starters en vooral ook méér buitenlandse investeerders in België.
Minder vennootschapsvormen
In de nieuwe vennootschapswet blijven 7 hoofdtypen van ondernemingen met rechtspersoonlijkheid bestaan. De nv, de bv (ter vervanging van de bvba), de cv (coöperatieve vennootschap) zijn hiervan de drie belangrijkste.
De bv moet de standaard vennootschapsvorm in het Belgische ondernemingsrecht worden. De nv zal enkel bedoeld zijn voor vennootschappen die een publiek beroep op het spaarwezen doen (aandelen uitgeven) en de cv wordt in de toekomst beperkt tot echt coöperatieve samenwerkingsverbanden, zoals bijvoorbeeld coöperatieve melkbedrijven of fruitveilingen. Dat betekent dat heel wat bestaande cv’s zullen moeten omgevormd worden naar een nieuwe bv.
Daarnaast blijven ook 4 minder gangbare vennootschapsvormen bestaan: “de maatschap” (de huidige vennootschap onder firma of vof), de “comm v” (commanditaire vennootschap), de “se” of Europese vennootschap en de “sce” of Europese coöperatieve vennootschap (SCE).
Andere vennootschapsvormen die momenteel vaak worden gebruikt, zoals de commanditaire vennootschap op aandelen (Comm.VA/SCA) en de tijdelijke handelsvennootschap (société momentanée) verdwijnen. De flexibiliteit die wordt geboden aan de interne organisatie van de bv, de nv en de cv moet het echter mogelijk maken om de belangrijkste kenmerken van deze afgeschafte vennootschapsvormen te behouden binnen één van de drie overblijvende vennootschapsvormen.
De bv als hoeksteen van het nieuwe stelsel
De vervanging van de bvba door de bv is zowat de hoeksteen van het nieuwe vennootschapsrecht. De bedoeling is om van de bv de ‘default’ vennootschapsvorm te maken.
Om dat mogelijk te maken heeft men ervoor gezorgd dat er maximale vrijheid en flexibiliteit gecreëerd wordt voor de organisatie van het bestuur, de financiering en de winstverdeling.
De nv is in de toekomst bedoeld voor grote ondernemingen
Het gebruik van de nv zou in de toekomst de uitzondering op de regel moeten worden en zou beperkt moeten zijn tot grote ondernemingen en beursgenoteerde ondernemingen. De nv zal daarom niet dezelfde mate van flexibiliteit hebben als de bv.
Beperkte aansprakelijkheid voor alle vennootschapsbestuurders
Voor vennootschapsbestuurders (en feitelijke bestuurders) geldt in de toekomst een aansprakelijkheidslimiet voor de verplichtingen die ze aangaan in het kader van hun mandaat. De nieuwe wet voorziet in drempelbedragen, variërend tussen 125.000 euro en 12 miljoen euro, afhankelijk van de omvang en activiteiten van het bedrijf. Deze limieten gelden op geaggregeerde basis voor alle bestuurders van het bedrijf samen. De drempels gelden niet bij herhaalde kleine nalatigheid, bij grove nalatigheid en zware fout en in geval van bedrieglijk opzet of oogmerk om te schaden.
Ook wijzigingen voor VZW’s en verenigingen
De nieuwe vennootschapswet zal niet alleen van toepassing zijn op Belgische handelsvennootschappen, maar ook op non-profit organisaties en vzw’s. Bijgevolg zal de huidige vzw-wet van 27 juni 1921 ingetrokken worden.
Het verschil tussen een handelsvennootschap en een vzw ligt niet langer in de vraag of ze winst mogen maken, zoals vroeger het geval was, maar wel in de vraag of die winst uitgekeerd mag worden aan de aandeelhouders. Een vzw mag dus in de toekomst onbeperkt winst maken, maar mag de gemaakte winst niet uitkeren, ook niet indirect door bijvoorbeeld een onevenredige verloning van de leden.
Timing…
De nieuwe vennootschapswet zal van kracht zijn vanaf 1 mei 2019. Vennootschappen die vanaf die datum zijn opgericht, zijn onderworpen aan de nieuwe vennootschapswet.
Bestaande bedrijven zullen vanaf 1 januari 2020 onderworpen zijn aan de nieuwe vennootschapswet. Ze zullen hun statuten moeten aanpassen aan de nieuwe vennootschapswet naar aanleiding van de eerste (andere) wijziging van hun statuten na 1 januari 2020 of in elk geval uiterlijk op 1 januari 2024.
Bestaande bedrijven kunnen echter ook kiezen voor ‘opt-in’ en ervoor kiezen de nieuwe vennootschapswet vóór 1 januari 2020 toe te passen.
De afgeschafte vennootschapsvormen moeten uiterlijk op 1 januari 2024 worden geconverteerd naar een bv, nv of cv, anders gebeurt dit automatisch naar de meest gerede vennootschapsvorm, afhankelijk van de bestaande vennootschapsstructuur.
Wat moet u concreet doen?
Bestaande vennootschappen kunnen best zo snel mogelijk nadenken over:
-
de meest gepaste vennootschapsvorm voor hun activiteiten in de toekomst (in se bv, nv of cv)
-
de toekomstige organisatie van hun aandeelhoudersstructuur (meervoudig stemrecht, verschillende categorieën van aandelen, …)
-
de overdraagbaarheid van aandelen, met name in bv’s waar de regels plots veel soepeler worden en de vroegere “bescherming” tegen plots verdwijnende vennoten dus weg dreigt te vallen
-
de organisatie van het bestuur in de toekomst (hoeveel bestuurders, raad van toezicht of niet, taken van elkeen, ….)
-
de eventuele ontslagregeling van bestuurders in de toekomst (opzegtermijnen- en vergoedingen)
In functie hiervan dringt een tijdige aanpassing zich op van:
-
statuten
-
aandeelhoudersovereenkomsten
-
management- en bestuurdersovereenkomsten
Laat een en ander niet aanslepen. De default regelingen onder de nieuwe wet zijn érg liberaal opgevat en kunnen als puntje bij paaltje komt en bij gebrek aan duidelijke contractuele en statutaire afspraken intern voor érg onaangename verrassingen zorgen!
Een hands-on opleiding over het nieuwe vennootschapsrecht?
Sirius Legal zet in deze opleiding alle gevolgen van de nieuwe wetgeving voor bestaande bvba’s en nv’s op een rijtje én licht de opportuniteiten toe voor wie vandaag onder eigen naam werkt of onder een cv of vof. De basis van de nieuwe wetgeving bestaat erin dat de bvba wordt vervangen door de bv als “basisvennootschap”. De nv blijft enkel behouden voor grote vennootschappen en beursgenoteerde vennootschappen de coöperatieve vennootschap blijft enkel over voor écht coöperatieve projecten.
