Podcasts vullen de gaten op die de huidige klassieke broadcastgerichte radio (helaas) moet laten liggen omdat het doel van broadcast - zoveel mogelijk mensen bereiken - niet altijd rijmt met dat van een podcast - de juiste mensen bereiken met een specifiek longform verhaal. Klassieke radio zal dus vermoedelijk altijd oppermachtig en groot blijven, maar podcasts kunnen uitgroeien tot het kleine, diepgravende broertje van de radio.
Podcasts zijn een welgekomen aanvulling in het media dieet van elke Belg. Die heeft na enkele jaren overload van korte, oppervlakkige social media berichten opnieuw meer behoefte aan verdieping in zijn informatie inname. Podcasts zijn hiervoor ideaal omdat je ze kan beluisteren en ondertussen andere dingen kan doen zoals boodschappen of koken. Daarnaast connecteren podcasts met een luisteraar op een zeer persoonlijke, intieme en emotionele manier, net zoals radio dat kan.
PETRA BEECKX
Petra Beeckx is verhalenmaker in tekst en geluid.
In 2017 debuteerde ze met 'Het Wispelturig Windorkest', een kinderboek over omgaan moet moeilijke momenten. Ze werkt als programmamanager aan ArteveldeHogeschool waar ze, in samenwerking met Chase Academy, jong talent opleidt tot digital content creators. Freelance werkt ze mee aan podcastproductie o.a. voor ING in afwisseling met copywritingopdrachten.
Kan je jezelf kort voorstellen en de insteek van je podcast-project wat toelichten?
PB: "Voor Podlab XL koos ik om rond het verhaal van baby Pia te werken. Dat verhaal zegt veel over wie ik ben, en wil zijn. En wat ik hoop voor de wereld. De mama van Pia is een vriendin, die haar omgeving aansprak op hun talenten om 2 miljoen euro bij elkaar te sparen. Dat leek een onmogelijke opdracht, maar omdat we Pia niet konden opgeven zijn we in actie geschoten. Een handjevol mensen werd het communicatieteam, waaronder mezelf. Door mijn job als programmamanager van de postgraduaatopleiding Digital Content & Journalism aan Arteveldehogeschool i.s.m. Chase Academy ben ik goed op de hoogte van online storytelling en de kracht van social media. Zo had iedereen wel iets bij te brengen. Maar wat ons vooral samen bracht was het gevoel dat we echt iets moesten doen, in plaats van aan de ouders te zeggen dat ze het ons maar moesten vragen als we iets konden betekenen. We moesten hun strijd verlichten. En dat werd voor ons allemaal een ongelooflijk avontuur. Het klinkt misschien wat fout, maar ik zal nooit vergeten welke energie TeamPia bij ons heeft losgemaakt, en welke extra's het ons heeft opgebracht om belangeloos iets voor een ander te doen: zoals (her)nieuw(d)e vriendschappen, of meer zelfvertrouwen, of de durf om in andere dingen te gaan geloven."
PB: "Mijn eerste insteek van de podcast was dan ook net dàt: ik wilde met het verhaal mensen aanzetten tot actie. Na de pitch voor enkele media- en productiebedrijven, het einddoel van Podlab XL, heb ik beslist om het anders te gaan aanpakken. Ik ga nu het hele verhaal vertellen: hoe een kleine bende vrienden erin geslaagd is om zo'n bedrag te verzamelen op een zeer korte termijn. Ik hoop daarmee een groter publiek te bereiken, en vooral een spannend en ontroerend verhaal te brengen. Als het inspireert, des te beter. Ik ben er voorlopig alleen aan bezig, zonder partner. We zien wel of er iemand interesse heeft om het mee uit te geven. Maar mijn eigen doel is vooral om eens een verhaal te vertellen in een podcastreeks. En dat ik met TeamPia op de eerste rij zat in de ontwikkeling ervan, is voor de reeks een zeer bepalend gegeven. Hopelijk willen mensen na een eerste aflevering verder luisteren, en blijven ze dat ook doen."
Is een podcast maken meer dan enkel het storytelling aspect?
PB: "Een podcast maken van A tot Z verlangt wel wat skills. Ze zijn allemaal aan bod gekomen in Podlab XL, en al snel voel je dan ook waar je kracht ligt. Ik merk dat dat voor mij vooral het verhaal vorm geven in verschillende afleveringen, personages kiezen, interviewen, en met materiaal puzzelen tot een logisch en boeiend geheel is. Waar ik niet goed in ben, maar dat is ook evident als je geen opleiding hebt genoten, is monteren en de juiste muziek kiezen bijvoorbeeld. Gelukkig zijn er andere mensen die dat wel kunnen, storytelling vind ik wel een belangrijke kunst bij podcasting. Als je enkel vertrekt van een onderwerp, maar er niet in slaagt om er ook uitgediepte personages en een spanningsboog aan toe te voegen bijvoorbeeld., vrees ik dat je luisteraars niet voldoende zullen opgaan in wat je wil brengen. "
Ik maak wel eens de vergelijking met een kinderboek. Als je voorleest aan een kind, wil die na enkele bladzijden weten wat er speelt in het verhaal. Zoniet, dan gaat het kind iets anders doen, of in de kast een ander boekje halen.
In hoeverre lijkt het maken van podcasts op radiomaken?
PB: "Ik ben geen radiomaker. Maar het grootste verschil tussen radio en podcasts is de consumptie ervan. Bij podcasts beslist je luisteraar op basis van de korte inhoud in de player app of na aanbeveling van iemand dat hij gaat luisteren. Het is aan jou als podcastmaker om in die eerste minuten te je zaak te maken. Als je je publiek dàn kan boeien, dan heb je ze mee voor de rest van de aflevering. Je mag dus geen tijd verliezen aan lange introducties. Ik maak wel eens de vergelijking met een kinderboek. Als je voorleest aan een kind, wil die na enkele bladzijden weten wat er speelt in het verhaal. Zoniet, dan gaat het kind iets anders doen, of in de kast een ander boekje halen. Zelfs bij een studio-podcast geldt dit. Er moet vaart in zitten."
Wat zijn voor jullie de grootste hindernissen vandaag?
PB: "Ik denk dat elke maker zich afvraagt hoe aan geld te komen om een productie te starten. Bij branded podcasts, zoals die van ING waaraan ik werkte voor Chase Creative, is dat een zaak voor de klant. Maar in elk ander geval is het zoeken. Een fonds voor podcastmakers zou welkom zijn. Ik geloof wel in de groei van audio, gezien technologische ontwikkelingen als voice assistants, en aangezien het medium zich stilaan een plaats verovert tussen de mediaconsumptie. Recent vertelde iemand me dat ze 's avonds in de zetel naar podcasts luistert, omdat ze geen televisie heeft. Zoiets geeft hoop. Want tot hiertoe worden podcasts vooral geconsumeerd tijdens het rijden, of sporten, of huishouden."
Je community kennen en bedienen is dus ook belangrijk lijkt me.
Hoe polyvalent moet een (podcast)maker vandaag zijn? En op welke skills moet je toekomstgericht blijven inzetten?
PB: "Wat een podcastmaker niet mag vergeten is dat je creaties moeten gevonden worden. Word of mouth zijn hierin belangrijk, maar ook de promotie via social media en gevonden worden via search lijken me belangrijk. Ik leerde ook op Media Fast Forward dat bepaalde podcasts, zoals Zwijgen is geen optie bijvoorbeeld, een trouw publiek hebben, en met hen dus ook in dialoog gaan via social media. Je community kennen en bedienen is dus ook belangrijk lijkt me."
STEFAAN ANRYS
Stefaan Anrys was jaren Afrika-journalist voor MO* en is nu docent aan de Arteveldehogeschool in Gent.
Kan je jezelf kort voorstellen en de insteek van je podcast wat toelichten?
SA: "Ja, hoor. Ik ben Stef Anrys. Ik geef al enkele jaren les aan de Arteveldehogeschool, binnen de opleiding journalistiek en ik heb altijd gewerkt als journalist, in België en later ook in Afrika, voor het magazine MO*. De laatste jaren ben ik mij steeds meer gaan interesseren voor langere verhalen en recentelijk ben ik gevallen voor het genre podcast. Mensen hebben altijd gezegd dat ik een radio-stem had en ik speel ook wat muziek, dus voor mij is het een mooie smeltkroes van interesses en talenten.
De podcast die ik wil maken, gaat over een man die vijftien jaar geleden in een coma belandde en vreselijke visioenen kreeg. De beelden waren zo middeleeuws en afgrijselijk dat ze hem aan hekserij deden denken. Een paar weken later belandde ook zijn zoon in coma. In wat ik voorlopig “de gifmenger” heb gedoopt, ga ik op zoek naar wat er gebeurd is. Voorlopig zie ik het als een vierdelige documentaire podcast met een spannend en waargebeurd verhaal uit Vlaanderen. Maar het wordt breder dan dat. “De gifmenger” is een true crime en zal ook inzoomen op de risico’s en gevaren van de medische sector. Maar meer wil ik nog niet kwijt."
Is een podcast meer dan enkel storytelling?
SA:"Oei, dat is een moeilijke vraag. Wat is storytelling, hé? Wij worstelen daar binnen de journalistenopleiding ook mee. Als storytelling simpelweg neerkomt op het vertellen van een verhaal, met een spanningsboog, met personages met wie je je al dan niet kan identificeren, met cliffhangers en diesmeer, dan denk ik dat zelfs niet alle podcasts verhalend zijn. Je hebt ook podcasts die gewoon de neerslag zijn van een heel interessant interview of een erg technische uitleg bevatten van iemand die expert is in carbon koersfietsen, om maar iets te zeggen. De podcast die ik wil maken, is zeker een verhalende podcast, al is hij volledig waargebeurd. Een verhalende podcast uitsmeren over verschillende afleveringen is best een moeilijke klus, want je geeft de informatie die jij al lang kent slechts met mondjesmaat vrij, in stukken en brokken. Voor mij zijn S-Town, Dirty John of dichter bij huis De Brand in het landhuis heel sterk in het opknippen van verschillende verhaallijnen en die door elkaar te weven, zodat je langzaamaan het hele plaatje voorgeschoteld krijgt."
Een verhalende podcast uitsmeren over verschillende afleveringen is best een moeilijke klus, want je geeft de informatie die jij al lang kent slechts met mondjesmaat vrij, in stukken en brokken.
In hoeverre lijkt het maken van podcasts op radiomaken?
SA: "Alweer zo’n breinbreker! Ik ben geen podcastkenner, voor alle duidelijkheid. Ik heb veel ervaring als geschreven journalist en ik heb altijd een voorliefde gehad voor video en audio, al heb ik die niet zo gek veel gebruikt in mijn betaalde job. Radio en podcast is voor mij een nieuwe wereld die opengaat. Je basismateriaal is natuurlijk hetzelfde: goede micro’s, goed opnametoestellen, stem, geluid, muziek. De context waarin podcasts gemaakt én verspreid worden, is echter heel verschillend. Voor het genre dat ik wil maken – een verhalende true crime – is er bij Vlaamse media nog niet zo veel interesse of ervaring. Nederland staat op dat vlak verder. Podcastmakers zijn ook vaak zelfstandigen, freelancers die aan een persoonlijk project timmeren en hun centen, als ze die al vinden, bijeen moeten harken."
Wat zijn voor jou de grootste hinderpalen vandaag?
SA: "Ik denk dat ik net één van die hinderpalen benoemd heb. Distributie en interesse. Als je een erg niche podcast maakt, bijvoorbeeld over burn-out bij brandweermannen of sleutelen aan carbon koersfietsen, bereik je een publiek dat weliswaar klein maar heel geëngageerd is. Voor een project als het mijne, heb je een grote speler nodig die je podcast in de markt kan zetten en promoten. Ik geloof wel dat die er komt, hoor. Er is alvast een productiehuis dat in mij gelooft en het project aan de man wil brengen bij een aantal media, dus ik wacht in spanning af. Inhoudelijk zit ik ook nog met een aantal vragen. Zal ik een aantal mensen mogen interviewen, die misschien liever niet praten over wat er gebeurd is? Zal ik erin slagen om die laagjestaart te maken, zodat het een boeiend verhaal wordt en blijft, gedurende vier afleveringen? Gelukkig is er veel expertise en bereidwilligheid binnen het podcast-wereldje. Er is al iemand die gratis mijn eindredacteur wil zijn, omdat hij het verhaal zo ongeloofelijk vindt, dus zelf al wordt het niets met het productiehuis, ga ik nog altijd door!"
Hoe crossover moet een (podcast)maker vandaag zijn? En op welke skills moet je toekomstgericht blijven inzetten?
SA: "Daar stel je mij weer zo’n theorie-vraag!? Eigenlijk zou je dat beter vragen aan mensen die al langer in het vak zitten, zoals Eva Moeraert en Pieter Blomme, van wie ik de stiel heb mogen leren. Volgens mij hangt alles ervan af van wat je wil maken en van hoeveel je zelf gaat doen. Ik wil voor mijn verhaal graag de verteller zijn, de researcher, de interviewer en als het even kan ook nog aanzetten geven voor de muziek. Voor de trailer heb ik bijvoorbeeld gewerkt met gitaar-riffs en heb ik samen met een vriend wat geëxperimenteerd met Ableton-muzieksoftware. Eigenlijk maak ik gewoon de podcast waarin ik mijn verschillende eieren kwijt kan, so to speak. Maar van mixage, distributie en ondersteuning of het managen van zo’n projectje, heb ik weinig of geen kaas gegeten. Dus ben ik blij dat iemand mij daarin wil bijstaan. Wie een podcast helemaal solo wil maken, moet dus eigenlijk ook beslagen zijn op andere terreinen dan alleen maar verhalen vertellen in audio. Want het zou spijtig zijn als je iets mooi maakt, en niemand het vinden kan, toch?"
