De voorbije periode ontwikkelde Geert Genbrugge, in het kader van het Checkit-traject, de Competentie Toolkit. Deze set competentiekaarten is vanaf nu beschikbaar. De kaarten kunnen ingezet worden als dialoogstarter in talloze situaties. Ze zijn een uitnodiging om in gesprek te gaan over de competenties die nodig zijn voor het ontwikkelen van jouw vaardigheden en te reflecteren over de snelle evoluties in onze audiovisuele, film en digitale sector. Schakelen en bijsturen, upskilling en reskilling, zijn tegenwoordig een vereiste. In deze bijdrage licht Geert de essentie van de Competentie Toolkit toe.
Wat voorafging
Eind november 2023 kreeg ik bij mediarte de opdracht om, binnen het door WSE gefinancierde Checkit-traject, een tiental kleine tot middelgrote audiovisuele ondernemingen in Vlaanderen door te lichten op hun competenties. Daarbij onderzocht ik ook welke opleidingen de audiovisuele sector kan ontwikkelen en aanbieden om de competenties waar nood aan is, te versterken. Overal werd ik hartelijk ontvangen, de koffie zorgde voor een gezellige sfeer en ik kreeg de ruimte om met ruim 80 medewerkers in gesprek te gaan. Hun verhalen bevestigden opnieuw hoeveel competente en creatieve makers er in de audiovisuele sector actief zijn. Hoe competenter de mensen zijn, hoe meer geïnteresseerd ze zijn in opleidingen die hen nog beter kunnen maken.
Daarnaast is mediarte partner in CYANOTYPES, een consortium van 20 Europese organisaties. Dit vierjarige project ontwikkelt een framework dat eveneens competenties en skill gaps in kaart brengt, en op basis daarvan opleidingspakketten samenstelt die inspelen op de noden van de culturele en creatieve sector.
Beide trajecten brachten zowel de onderzoeker als de verzamelaar in mij naar boven. Uit deze twee parallelle trajecten ontstond vervolgens de Competentie Toolkit: een uitgebreide set kaarten met zowel transversale als functiespecifieke competenties, omschreven volgens kennis, attitude en vaardigheden. De indeling is gebaseerd op de Europese Aanbeveling Sleutelcompetenties voor een Leven Lang Leren (Raad van de EU, 2018).
Aan het begin van dit traject had ik nooit kunnen vermoeden dat ik eind juni 2025 de verzameling competenties fysiek gedrukt in handen zou houden. Een tastbaar resultaat van een boeiend parcours. Toch was het maken van de kaarten nooit een doel op zich. Het doel blijft om met de sector in gesprek te gaan, noden te detecteren en ondersteuning te bieden. De toolkit biedt ons nu de mogelijkheid om aan de hand van twee frameworks in dialoog te gaan met instellingen, ondernemers, beleidsmakers, werknemers en werkgevers over competentiebeleid en opleidingstrajecten.
Een project groeit al doende
Dit hele proces heeft mijn geloof versterkt in het belang van doen: een project in handen nemen, opstarten, uitwerken en zien wat daaruit ontstaat. Een degelijke voorbereiding is daarbij noodzakelijk en is de voedingsbodem voor wat komt. Zoals Jan Ardui het treffend zegt: "When preparation meets opportunity, then things happen." En dat merk ik keer op keer.
Kortom, mediarte beschikt op dit moment over een eigen Competentie Toolkit en over het CYANOTYPES Framework om met de audiovisuele, film en digitale sector in dialoog te gaan over opleiding, opleidingsplannen, train-the-trainer initiatieven en een competentiebeleid.
Eerste toepassingen
We hebben de verzameling competenties ondertussen geïntegreerd in het stagehandboek omdat ik tijdens gesprekken met stagementoren en stagiaires merkte dat hoe meer ik dezelfde begrippen gebruikte, hoe meer zij deze begrippen overnamen. De kracht van deze toolkit ligt in het creëren van een gemeenschappelijke taal. Stagementoren kunnen het gesprek aangaan met hun stagiair(e) aan de hand van de competenties uit de Toolkit.
Daarnaast dienden de competenties ook als uitgangspunt bij het opstellen van de enquête die peilde naar de opleidingsnoden binnen de filmsector. Op basis van de resultaten worden momenteel nieuwe opleidingen ontwikkeld. Hou onze opleidingspagina in het oog.
De toolkit kan eveneens worden ingezet in begeleidingstrajecten en er liggen al uitbreidingen in het verschiet.
Dialoog
De belangrijkste les die ik uit het Checkit-traject trek: we moeten blijven praten met elkaar. Dialoog stimuleert reflectie en creatief denken. Het gaat niet om het snel vinden van kant-en-klare antwoorden, maar om het toelaten van het onbekende, van onzekerheden, het samen verkennen van mogelijkheden en het verdiepen van inzichten. Dialoog nodigt uit om gedachten te verwoorden, inzichten te verwerven en ook te genieten van verrassende uitkomsten.
In dialoog gaan betekent elkaar even veel ruimte geven om iets te zeggen. Alleen luisteren is geen dialoog, niet deelnemen aan het gesprek is ook geen dialoog. Weten wat de andere kan bijdragen aan de conversatie, is een mooi uitgangspunt waarbij je jezelf eveneens kwetsbaar opstelt in het formuleren van je eigen standpunten. Geïnteresseerd zijn in elkaars inzichten versterkt de samenwerking.
Ruimte voor twijfel en traagheid
Voor het CYANOTYPES-project schreef ik vanuit deze visie de Dialogische Benadering uit: een leermethode die reflectie en traagheid vergt. Ze vraagt ruimte voor twijfel, het verdragen van onzekerheid en het toelaten van ongemak in moeilijke gesprekken. Soms neemt een gesprek onverwachte wendingen of lijkt het ongestructureerd. Loslaten en het proces laten ontvouwen, hoort bij het werk. Een kernvraag voor elke trainer is: Wat wil ik bereiken met wat en hoe ik iets zeg? Hierover reflecteren is in dialoog gaan met jezelf.
"Wijsheid is als de baobab-boom: niemand kan hem alleen omarmen." — Ghanees gezegde
Drukkerij Baskerville
De Competentie Toolkit is een doosje met kaarten, handmade in Belgium, en zodra het geopend wordt, ontvouwen er zich creatieve gesprekken. Met dank aan drukkerij Baskerville voor de opvolging en de fijne samenwerking.
Geert Genbrugge