Charlie McGrath heeft vijftien jaar dienst als Brits legerofficier. Hij was actief in Noord-Ierland, maar ook in Centraal Amerika, Zuid-Afrika en tijdens de Eerste Golfoorlog. Voor zijn werk tijdens de eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika ('94), werd hij gelauwerd met de titel MBE. Zijn bedrijf "Objective Travel Safety" geeft veiligheidstrainingen aan onder andere journalisten en NGO's die actief zijn in uitdagende omgevingen. Sinds 2003 organiseren zij ook de succesvolle HEST-cursussen voor de EBU Academy.
Hoe ben je begonnen als trainer van de HEST-training bij EBU?
Charlie: "Ik zat gedurende vijftien jaar in het Britse leger, en daarvoor had ik op mijn eentje de wereld verkend. Zowel tijdens mijn reizen als gedurende mijn legercarrière, heb ik een aantal journalist en ontmoet. Eén van mijn beste vrienden bijvoorbeeld, Rory Peck, was een freelance cameraman die omgekomen is tijdens de Jeltsin coup in Rusland. Ook mijn collega’s uit het leger waarmee ik een bedrijfje in veiligheidstrainingen opstartte, hebben heel wat vriendschappen met media professionals ontwikkeld doorheen de jaren.
“In 2003 vroeg EBU Academy naar offertes voor veiligheidstrainingen. Wij waren toen pas begonnen in de sector met wel wat concurrenten die gespecialiseerd waren en zijn in “Hostile Environment” trainingen. Die ander e specialisten benaderen het echter uitgesproken militaristisch, waar wij vooral vanuit het standpunt van media professionals vertrekken. Hoewel een aantal militaire vaardigheden best handig zijn, willen de meeste journalisten toch niet meteen soldaat worden (lacht). Dit verklaart volgens mij het succes van de EBU HEST trainingen.”
Waarom zijn safety trainingen voor media professionals belangrijk?
Charlie: “Hier in het Verenigd Koninkrijk is het belangrijk omdat zenders aansprakelijk gesteld kunnen worden als één van hun medewerkers overlijdt tijdens het verslaan van nieuws of bij een andere opdracht. Als bedrijf wil je toch de nodige ondersteuning geven aan je medewerkers wanneer ze zich begeven in situaties die hen vreemd zijn. Met een beetje training weet je al heel snel wat je moet doen en ben je zelfzekerder. Nog veel belangrijker is dat we ook kleine en snelle tips kunnen meegeven om te vermijden dat je in precaire situaties terecht komt. Door goed voorbereid te zijn, vooraleer je het hotel verlaat bijvoorbeeld, verhoog je je veiligheid.”
Als tv-maker wil je volledig voor het verhaal gaan, ongeacht je veiligheid, maar je moet wel zien dat je niet zelf het verhaal wordt.
Wat zijn de voornaamste uitdagingen voor media professionals op vlak van veiligheid?
Charlie: “Het gaat er om altijd de juist e balans t e zoeken, tussen uitkijken voor jezelf of je team en gaan voor het verhaal en het verzekeren dat je alles capteert. Men heeft heel snel de drang om zo dicht mogelijk bij het verhaal te geraken, ongeacht of de eigen veiligheid in het gedrang komt of niet. Hierdoor k an men w el het risico lopen om z elf het verhaal te w orden. Het gebeur t ook allemaal heel snel. Zelfs hier in Europa. Je moet dan maar aanvoelen wanneer je moet stoppen met het capteren v an een betoging, bv. in Frankrijk, alvorens je in het middelpunt van rellen terechtkomt en wordt opgepakt door de politie, of er ger. Buiten Europa is de situatie nog moeilijker. Zo zijn er landen in Zuid-Amerika, Azië en Afrika waar je als tv-maker zelf een doelwit bent. En deze dreiging kan uitgaan van autoritaire regimes, terroristische bewegingen of criminelen. Al moeten we daar tegenwoordig niet buiten Europa voor kijken, ook in Malta is een journalist gestorven door een autobom.”
Wat zijn de meest cruciale fouten die je als programmamaker omtrent je eigen veiligheid kan maken?
Charlie: “Eén v an de meest voorkomende vergissingen is dat er te weinig onderzocht wordt wat het verhaal allemaal omhelst, in welke situaties je allemaal terecht kan komen en vooral welke houdingen de mensen gaan hebben tegenover jou. Je moet echt op voorhand een grondig inzicht krijgen in de situatie waar je gaat filmen alvorens je stemwisselingen kan opmerken bij een menigte of de persoon die je aan het interviewen bent. We merken vaak dat makers onderschatten hoe snel situaties kunnen veranderen en escaleren.”
Is er een evolutie op vlak van veiligheid in de sector?
Charlie: “Absoluut. Ten tijde v an de oorlog in Vietnam of het Arabisch-Israëlisch conflict waren er nog geen trainingen. Maar dat is allemaal veranderd sinds de Balkanoorlog, toen begon de BBC met het organiseren van trainingen. De andere zenders zijn dan snel gevolgd. Over het algemeen zie je een grotere bewustwording in Noord Europa maar dit is snel aan het uitbreiden. Vooral vanuit de makers zelf die hun producers verzoeken om opleidingen. Een andere reden is dat verzekeraars er alsmaar meer nadruk op leggen. Het wordt v oor zenders steeds moeilijker verzekeringen af te sluiten zonder opleidingsattesten v an hun medewerkers.”
Waarom is de digitale veiligheid zo belangrijk voor media professionals?
Charlie: “Als er één ding is dat de laatst e 10 jaar gestadig belang wint, is het wel digitale veiligheid. Wij zijn ons helemaal niet bewust van onze digitale voetafdruk en wat daar uit af te leiden valt. Maar soldaten aan een checkpoint weten dat wel en hebben maar vijftien seconden nodig om, al dan niet met toestemming, dankzij je iPhone exact te weten te komen waar je bent geweest. Als je met dissidenten hebt afgesproken is het belangrijk voor hun en jouw eigen veiligheid, dat je alle historiek op je telefoon kunt wissen. In China en Rusland volgt men je, via je laptop of telefoon, hoe ga je daar mee om? De meeste professionelen weten hoe belangrijk dit is, maar willen daar zo weinig mogelijk mee bezig zijn. Grote organisaties kunnen zich het inhuren van IT-ingenieurs veroorloven om dit op t e lossen. Geen enkele organisatie echter, groot of klein, kan het zich veroorloven dat hun computernetwerken worden geïnfecteerd met een virus door een onvoorzichtige journalist of tv-mak er.”
Charlie geeft hier, speciaal voor mediarte, al een aantal snelle veiligheidstips mee - de rest van de schat aan kennis ontdek je als cursist:
- Doe je research. Onderzoek heel goed waar je naartoe gaat, hoe de situatie daar nu is en hoe ze zich daar opstellen ten opzichte van de media.
- Werk als een team en verzorg je communicatie. Ook al ga je alleen naar een probleemgebied, steek tijd in de communicatie met je netwerk, zender of productiehuis zodat ze weten wat zij moeten doen als je vermist bent.
- Logistiek! Water, voedsel en stroom. In het leger zagen we al te vaak cameraploegen die onvoldoende water meehadden of verveeld zaten met platte batterijen.
- Bereid altijd een plan v oor wanneer het fout zou lopen.
24 oktober - Safety & Security for media professionals masterclass
